Ancak genel olarak aşırı zayıflık, kısa boyluluk ya da tartı fazlalığı gibi durumlar büyüme sorunları olarak tanımlanabiliyor. Çocuk Sağlığı Hastalıkları, Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Uzmanı Prof. Dr. Meltem Uğraş, bazı genetik ya da hormonal sorunlar ya da sindirim sorunlarının da çocuklarda büyüme sorunlarına neden olabileceğini ifade etti. Çocuklarda büyüme sorunlarına neden olan hastalıklardan biri olan Çölyak, genetik, çevresel ve immünolojik faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkan bir sorun. Daha çok süt çocukları ve yaşamın 6-24. aylarında gluten alımı başladıktan sonra ortaya çıkıyor. Kronik ishal veya cıvık dışkılama, kusma, karın ağrısı, karın şişliği, kas zayıflığı, hipotoni, iştahsızlık gibi mide- barsak sistemi bulguları ve malabsorbsiyon sendromu gibi şikayetlerle kendini gösterdiği için ebeveynler tarafından fark edilemeyebiliyor. Prof. Dr. Meltem Uğraş, özellikle son yıllarda literatürde, obez çocuklarda tedaviye dirençli demir eksikliği anemisi, tekrarlayan karın ağrısı, transaminaz yüksekliği ve makarna yedikten sonra ishal görülmesi gibi nedenlerle yapılan incelemeler sonucunda çölyak tanısı alan vakalara rastlandığına dikkat çekti. BU BELİRTİLERE DİKKAT Çölyak için dikkat edilmesi gereken belirtiler konusunda Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Meltem Uğraş şunları anlattı: “Boy kısalığı, ergenlikte gecikme, diş mine tabakası bozuklukları, aftöz stomatit, tedaviye cevap vermeyen veya nedeni kesin belli olmayan demir eksikliği anemisi, osteoporoz veya osteopenik kemik hastalıkları, kronik artrit, kardiyomyopati gibi kalp kası bozuklukları, karaciğer fonksiyonlarında bozukluk, nörolojik bozukluklar gibi bulgular yanında, tekrarlayan karın ağrısı, bulantı-kusma, şişkinlik gibi irritabl barsak hastalığını düşündüren yakınmalar, gastroözofageal reflü ve kabızlık gibi atipik intestinal yakınmalarla saptanır. TÜM DÜNYADA GÖRÜLME SIKLIĞI ARTIYOR Önceleri nadir bir hastalık olarak kuzey-batı Avrupa’nın hastalığı olduğu düşünülen ÇH’nın yapılan çalışmalarla bugün bütün dünyada çok yaygın olduğu, farklı toplumlarda ortalama yüzde 0,3-1 civarında görüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Meltem Uğraş hastalığın sıklığı konusunda şunları anlattı: Tarama çalışmaları ile çölyak hastalığı sıklığı tüm dünyada giderek artan bir eğri çizmektedir. Avrupa kökenli toplumlarda 1/85- 1/300 (ortalama 1/100) arasında bildirilirken ülkemizde yapılan bölgesel çalışmalarda çocuklarda yüzde 1 civarında, erişkinlerde ve sağlıklı kan vericilerinde yüzde 0,8-1,3 arasında saptanmıştır. Ülkemizde en son gerçekleştirilen ÇH tarama projesinde ise sağlıklı görünen okul çocuklarında ÇH sıklığı yüzde 0,47 (1/212) olarak bulunmuştur. FARKLI HASTALIKLARLA DA İLİŞKİLİ Çölyak otoimmün bir hastalık olduğu için tip I diyabet, tiroidid, Sjögren hastalığı, Addison hastalığı, ayrıca osteoporoz, primer biliyer siroz, Down sendromu ve seçici immünglobulin A (IgA) eksikliği gibi hastalıklarla da sıklıkla bir arada görüldüğünü söyleyen Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Çocuk Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Meltem Uğraş, Bu nedenle risk grubu denilen, 1. derece akrabalarında ÇH saptanmış ya da ÇH ile birlikte görülebilen diğer hastalıkları olan bireyler belli aralıklarla ÇH açısından araştırılmalıdırlar dedi. KESİN TANI ÖNEMLİ Hastalığın tedavisinin ömür boyu süreceği için Çölyak Hastalığı tanısının kesin olarak konmasının çok önemli olduğunun altını çizen Prof. Dr. Meltem Uğraş, şu bilgileri verdi: Klinik bulguları Çölyak hastalığı düşünülen hastalardan kan tahlilleri istenilir. Kan tetkiklerinde pozitiflik çıkması durumunda hastalara endoskopi yapılıp oniki parmak barsağından biyopsi alınır. Bu biyopsi örneğinin patolojik olarak incelenmesi ile hastalığın kesin tanısı konur. TEDAVİYE TAM UYUM ŞART Prof. Dr. Meltem Uğraş hastalıkla ilgili dikkat edilmesi gerekenler konusunda şu bilgileri verdi: Tedavi, ömür boyu sürecek glutensiz diyettir. Bu tedaviye sıkı bir şekilde uyulması hastalığın prognozu açısından önemlidir. Henüz alternatif tedavi yoktur. Ancak uzun süre tanı almadan devam eden çölyak hastalığında en önemli komplikasyonlar ilerleyen yaşla birlikte diğer otoimmün hastalıkların eşlik etmesi, osteoporoz, ülseratif jejunoileitis ve T hücreli intestinal lenfoma gibi malignansilerin ortaya çıkmasıdır.